เพลงทยอยญวน
โน้ตเพลงทยอยญวน 2 ชั้น (ขลุ่ยเพียงออ)
กลับต้น
เพลงทยอย เป็นเพลงหน้าพาทย์ อัตราจังหวะสองชั้น ทำนองเก่าสมัยอยุธยา
ใช้ประกอบการแสดงโขน ละคร ในบทที่ตัวละครประสบความเศร้าโศกเสียใจ ประสบอารมณ์สุดแสนรันทดใจ มีการแต่งเพลงทยอยแตกแขนงไปเป็นเพลงหลายเพลงในตระกูลทยอย เช่น ทยอยเขมร ทยอยจีน ทยอยดง ทยอยนอก ทยอยใน ทยอยมอญ ทยอยลาว และทยอยญวน
เพลงทยอยญวน เป็นเพลงที่แต่งขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 โดยนักดนตรีไม่ทราบนามได้ดัดแปลงมาจากเพลงพื้นเมืองภาคกลางชื่อกระเหรี่ยงไกวเปลที่ได้ชื่อว่าทยอยญวน คงเป็นเจตนาของผู้แต่งที่จะเรียกว่าทยอยญวน โดยเพลงนี้มิได้ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงของญวน (เช่นเดียวกับเพลงเชิดจีนที่พระประดิษฐ์ไพเราะ (มี ดุริยางกูร) แต่งขึ้นโดยเอาเพลงเชิดสองชั้นตัวที่ 6 มาแต่งขยายเป็นเพลงเชิดจีนท่อนที่ 1 ส่วนท่อนที่ 2-4นั้นแต่งขึ้นเองตามความคิดสร้างสรรค์ แต่ตั้งชื่อว่าเชิดจีน)
สำหรับการขับร้องแบบไทยเดิมนั้นนิยมใช้บทกลอนจากวรรณคดีไทยเรื่องอิเหนา
พระราชนิพนธ์รัชกาลที่ 2 ตอนที่มีข้อความว่า
“ไก่ขันกระชั้นเสียงดุเหว่าแว่ว รุ่งรางสว่างแล้วนะแก้วพี่
จำใจจำพรากจากจรลี โฉมตรูอยู่จงดีพี่ขอลา
นึกคะนึงถึงฝันยิ่งพรั่นใจ เหมือนจะไม่ได้คืนมาเห็นหน้า
พระแข็งขืนฝืนใจไคลคลา เสด็จมาจากแท่นบรรทมใน”
มีการนำเอาทำนองเพลงทยอยญวน 2 ชั้นไปดัดแปลงทำนองเป็นเพลงลูกกรุงลูกทุ่ง
ในขณะนี้ 8 เพลงด้วยกัน คือ
(1) เพลงกิเลสคน คำร้อง โดย สุรัฐ พุกกะเวส ทำนอง โดย ธนิต ผลประเสริฐ ขับร้องโดย สุปราณี พุกสมบุญ (ศรีสุดา รัชตะวรรณ) (2) เพลงรักพี่นะ คำร้องสุนทรียา ณ เวียงกาญจน์ ทำนอง สมาน กาญจนะผลิน ชาญ เย็นแข หยาด นภาลัย พิงค์แพนเตอร์ ขับร้อง (3) เพลงหลอกอาให้รัก ณณฑ์ปิญา แต่ง อาณัติ พุทธมาศ ขับร้อง
(4) เพลงเรียกพี่ได้ไหม ชลธี ธารทอง แต่ง
(5) เพลงเรียกพี่ยังไหว (ร้องแก้เพลงเรียกพี่ได้ไหม) ชลธี ธารทอง แต่ง ยุ้ย ญาติเยอะ ขับร้อง
(6) เพลงสาวงอนหนุ่มง้อ ยอดรัก สลักใจ ร้องคู่ อีฟ พันธุ์ทิพ
(7) เพลงลูกที่ถูกลืม คำร้อง-ทำนอง สมศักดิ์ สมบูรณ์ ไชยา มิตรชัย ขับร้อง เป็นเพลงไตเติ้ลละครเรื่องชื่อเดียวกันทางช่องเจ็ดสีออกอากาศปี 2541
(8) เพลงทหารห่วงแฟน สมมาส ราชสีมา ขับร้อง
ในบรรดาเพลงที่ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงทยอยญวนนั้น นับได้ว่าเพลง “เรียกพี่ได้ไหม” เป็นเพลงที่โด่งดังที่สุด ทำให้เสรี รุ่งสว่าง ผู้ขับร้องดังขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง หลังจากที่เคยดังมาจากเพลง “จดหมายจากแม่” (ที่ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงห่วงอาลัย) และเพลง “หนุ่มทุ่งกระโจมทอง” (ซึ่งดัดแปลงทำนองมาจากเพลงพม่าแปลง) มาแล้ว เนื้อร้องของเพลงเรียกพี่ได้ไหมทำให้คนฟังอมยิ้มไปตามๆกัน ตัวชี้วัดความดังของเพลงลูกทุ่งอีกมิติหนึ่งวัดได้จากการมีเพลงร้องแก้ ซึ่งเพลงที่ร้องแก้เพลงเรียกพี่ได้ไหม ได้แก่เพลง “เรียกพี่ยังไหว” ขับร้องโดยยุ้ย ญาติเยอะ แต่ไม่ค่อยดังเท่ากับเพลงเรียกพี่ได้ไหม
ขอขอบคุณข้อมูล : อาจารย์วิพล นาคพันธ์
ตัวอย่างเพลงเรียกพี่ได้ไหม
เนื้อเพลง : เรียกพี่ได้ไหม
เรียก พี่ ได้ ไหม
แล้วพี่จะให้ กินขนม หมื่นห้า
ถ้าเรียกอา ลดมา ห้าพัน
เรียกลุงเลิกพลัน
ไม่ให้สักพัน แน่นอน....
ผมพี่ขาวเหมือนดังดอกอ้อ
โดนต่อมันต่อย
ขอบตามันย้อย
ไม่ค่อยพักผ่อน....
เรี่ยวแรงดีไม่มีย่อหย่อน
แน่นอนขวัญตา
กินกล้วยน้ำว้า
ครึ่งหวีทุกวัน....
เกิด นาน ไป นิด
หัวใจยังหนุ่ม
กระชวยกระชุ่ม ฉกรรจ์
อยู่ได้เพียง แค่สามหมื่นวัน
ท่านยม.บาล
จะให้ไปไหน ก็.ไป....
อยากขอร้องให้น้องเรียกพี่
ฝืนใจเอาหน่อย
คนหนุ่มเหลือน้อย
ขอกำลังใจ....
ถ้าเรียกลุงเรียกตาทีไร
หัวใจแทบวาย
แทบหมดความหมาย
ของชายชาตรี....
ผมพี่ขาวเหมือนดังดอกอ้อ
โดนต่อมันต่อย
ขอบตามันย้อย
ไม่ค่อยพักผ่อน....
เรี่ยวแรงดีไม่มีย่อหย่อน
แน่นอนขวัญตา
กินกล้วยน้ำว้า
ครึ่งหวีทุกวัน....
เกิด นาน ไป นิด
หัวใจยังหนุ่ม
กระชวยกระชุ่ม ฉกรรจ์
อยู่ได้เพียง แค่สามหมื่นวัน
ท่านยม.บาล
จะให้ไปไหน ก็.ไป....
อยากขอร้องให้น้องเรียกพี่
ฝืนใจเอาหน่อย
คนหนุ่มเหลือน้อย
ขอกำลังใจ....
ถ้าเรียกลุงเรียกตาทีไร
หัวใจแทบวาย
แทบหมดความหมาย
ของชายชาตรี